⁉️چرا جهرم دو قبرستان دارد؟!
به گزارش اخبار جهرم، شهر جهرم از دیرباز با ۱۲ محله شناخته می‌شود که که با گسترش شهر، محله‌های جدیدی به آن اضافه شده‌است. تا حدود ۱۰۰ سال پیش، این محلات به دو گروه: «محله‌ی بالا» و «محله‌ی پایین» تقسیم‌بندی می‌شد، اما امروزه این تفکیک کمتر به چشم می‌خورد. پیش از این تقسیم‌بندی و در سال ۱۲۵۰ خورشیدی، جهرم هشت محله داشت که از این تعداد، چهار محله‌یسنان، اسفریز، دشتاب و گازران داخل حصار بوده‌اند که بعدها محله‌ی کلوان(احتمالاً به دلیل توسعه و وسط‌بودن بودن بین محلات شرقی و غربی) نیز به محلات داخل حصار می‌پیوندد. این پنج محله در بخش غربی شهر، یعنی در غرب مسیل پادگان جهرم قرار داشتند. محلات داخل حصار از نظر پاره‌ای ویژگی‌ها با سایر مناطق شهر متمایز بودند و همچنین به خاطر نزدیکی مقر حکومت و داشتن حصار، از سایر مناطق آبادتر بود و بازار و کاروان‌سرای جهرم، که نشان‌دهنده‌ی چهره‌ی سنتی شهرهای ایران است، در آنجا قرار داشت.
از دیرباز معمولاً متوفیان هر محله در مسجد یا امامزاده‌ی آن محله دفن می‌شدند. یکی قبرستان‌های عمومی محلات غربی در جوار امامزاده و دروازه‌ی پیر شبیب بود که امروزه نیز بقایای قبور آن‌ها وجود دارد. حوالی مدرسه‌ای اسلامی در بلوار معلم کنونی نیز یکی از قبرستان‌های قدیم محلات داخل حصار جهرم بود.
محلات کهن بخش شرقی جهرم که خارج از حصار بودند، بر روی هم دهنو نامیده می‌شدند. ده نو به دلیل به مسجد قبله‌ی دعا شهره بود و در زمان‌هایی که خشک‌سالی بود در آن، نماز باران می‌خواندند. واقعه‌ی اقامه‌ی نماز استسقا به امامت مرحوم آیت‌الله سیدعلی اکبر آیت‌اللهی در این محل و نزول باران رحمت در آن زمان، در جهرم مشهور است. حمامی عمومی هم در بخش مرکزی دهنو بود که با گسترش محلات، بعدها تخریب شد. با توسعه‌ی شهر و گسترش محلات، محله‌ی دهنو در کوی علی پهلوان و کوشکک ادغام و بر روی مسجد قبله دعا، مسجد کنونی امام خمینی(ره) بنا شد.
در شرق محله‌ی دهنو، قبرستان و امامزاده شاه‌حاجات (شاجات) وجود داشت که بر روی این قبرستان، جایگاه نماز جمعه کنونی ساخته شد. این قبرستان یکی از قدیمی‌ترین قبرستان شهر جهرم بود که محلات دهنو شامل: کوشکک، مصلی، جبذر، کوی علی پهلوان، متوفیان خود را در این قبرستان دفن می‌کردند و تا حدود ۱۳۴۴ خورشیدی دایر بود.
با توجه به توسعه‌ی محله و نیاز به خروج قبرستان از وسط شهر، قبرستان کنونی رضوان در جوار شاهزاده فضل(ع) بنا شد که هم به نوعی خارج از محدوده‌ی محلات بود و هم به دلیل تقرب، افراد بسیاری پیش از آن در جوار امامزاده دفن شده بودند. این دو امر باعث شد قبرستان محلات شرقی به سمت این مکان توسعه یابد.
قبرستان فردوس در سمت غرب شهر نیز با توجه قطعه شعر مرحوم حاج عبداله اشراق درباره‌ی تاریخ ساخت، در سال ۱۳۳۶ خورشیدی برابر با ۱۳۷۶قمری در اراضی آلونی متعلق به مرحوم حاج سیدعباس مصباح در ازای وجوهات شرعی و با اجازه‌ی مرحوم آیت‌الله بروجردی به گورستان عمومی محلات غربی شهر تبدیل شد.
ناگفته نماند که اقلیت‌های مذهبی جهرم نیز برای خود قبرستان‌هایی جدا داشتند؛ بقایای استودان‌های (استخوان‌دان) قلعه‌های گبری مربوط به دوران ساسانی هنوز در جهرم وجود دارد. مکانی نیز در فرهنگ شفاهی کهن جهرم به نام قبرستان جودان(جهودان=یهودیان) نامیده می‌شد که در خیابان جانبازان شرقی امروز قرار داشت و ساختمان مخابرات جدید جهرم بر روی آن ساخته شد. مرحوم طوفان، یکی از اماکنی که یهودیان جهرم در آن سکنا داشتند، مدرسه‌ی خواجه نصیر قدیم می‌داند.
#روزی_روزگاری_جهرم
