گذری بر محلات قدیم جهرم؛ ده نو، جلسیون و نوشتون
به گزارش اخبار جهرم، شهر جهرم در گذشته با ۱۲ محله شناخته می‌شد. پیش از این تقسیم‌بندی، در سال ۱۲۱۹ خورشیدی، جهرم هشت محله داشت که از این تعداد، پنج محلۀ سنان، اسفریز، دشتاب، گازران و کلوان داخل حصار در بخش غربی شهر، یعنی در غرب مسیل پادگان جهرم قرار داشتند. محلات داخل حصار از نظر پاره‌ای ویژگی‌ها با سایر مناطق شهر متمایز بودند و به دلیل نزدیکی به مقر حکومت و داشتن حصار، از سایر مناطق آبادتر بودند.
بر اساس متون تاریخی، اسامی محلات جهرم در قدیم به این صورت بود:
شش محلی غربی: گازران، کلوان، صحرا، دشتاب، سنان و اسفریز نام داشتند.
شش محل شرقی: کوشکک، مصلی، علی پهلوان، جبذر، جلسیان و دِه نو نامیده می‌شدند. بعضی‌ها هم گفته‌اند به جای محله‌ی جلسیان، محله‌ی مزارعی را باید در نظر گرفت. منطقه‌ی نوشتان نیز جزئی از محلات شرقی بود.
به فاصلۀ اندکی پس از پایان قاجار، بخشی از محلۀ مزارعی در محلۀ جبذر حل شد و بخش دیگر مزارعی به علاوۀ محلات نوشتان، علی‌پهلوان(محلۀ بالا) و ده نو هم یک محله شدند و جلسیون و کوشکک نیز در هم ادغام شدند.
در واقع شرق جهرم چهار محله‌ی اصلی داشت که تقریباً از هم فاصله داشتند: کوشکک، علی پهلوان، مصلی و جبذر؛ حد فاصل کوشکک با علی پهلوان(محلۀ بالا و نوشتان) ده‌نو (جایگاه نماز جمعه فعلی و زمین مشهور به قبله‌ی دعا) می‌شد. حد فاصل محلۀ کوشکک و مصلی هم محلۀ جلسیان بود. دربارۀ وجه نامگذاری جُلسیان یا به لهجۀ جهرمی؛ جلسیون؛ عامه معتقدند که به معنی جامه سیاهان یا جل سیاهان به معنی سازندگان یا بافندگان جُل سیاه بوده یا کسانی که جل‌های سیاه روی چهارپایان خود داشته‌اند. به گفته‌ی دکتر مهدی دوستکام جهرمی، در قدیم جُل‌ها یا سیاه یا سفید بود. وی به یاد دارد که در این منطقه روی بیشتر چهارپایان جل سیاه می‌انداختند و کم‌کم جل سیاهون و سپس جلسیون گفته‌اند. نام این محله در مکاتبات اداری و شناسنامه‌های صادره از جهرم تا ۱۳۴۶ آمده است. همچنین در نامه‌ی فرمانداری وقت جهرم تقاضا شده که گورستان محله‌ی جلسیان یا سنگ‌شیر برای ساخت آموزشگاه تغییر کاربری یابد. در مکاتبات علمای آن دوره نام این محله به صورت چرسیان نیز آمده است.
میدان این محله به نام لرد جُلسیون، لَرد سنگ و شیر(سنگ شیر) یا لرد میش‌خسرو نامیده می‌شد. قبل از اینکه لرد جلسیون به صورت دبیرستان پهلوی سابق و مطهری فعلی دربیاید، قبرستان متروکه‌ای بود که در آن چند شیر سنگی وجود داشت. در قدیم هر محله‌ای در جهرم قبرستانی جداگانه داشت که در آن بر روی مزار برخی شیر سنگی کار می‌گذاشتند. قبرستان جلسیون نیز چند شیر سنگی داشت که در روز معینی از سال پهلوانان محلات شرق جهرم که به زورمندی معروف بودند جمع می‌شدند و برای زورآزمایی، مجسمه‌های شیر‌ها را بلند و مقداری نیز جابه‌جا می‌کردند و قدرت خود را به رُخ هم می‌کشیدند. چون این زورآزمایی در این مکان انجام می‌شد، به از لرد جلسیون، لرد سنگ شیر نیز می‌گفتند.
بین محلۀ بالا و جبذر هم فاصله‌ای نبود، منتها بخشی از جبذر به مُزری یا مُزاری مشهور بود که احتمالاً مخفف مُزارعی به معنی زمین‌های کشاورزی بوده است. موقوفۀ مشهور به شیخ‌الاسلامی شهرداری فعلی در محلۀ مزارعی است.
محله‌ی نوشتان یا نبشتان یا به لهجه‌‌ی جهرمی، نوشتون نیز به احتمال قریب به یقین برگرفته از نویسندگی و نوشتن بوده و احتمال می‌رود تعدادی از کاتبان قباله‌های ملکی و ازدواج و استنساخ‌کنندگان نسخه در این محله می‌زیسته‌اند.
بیشترین نمود این محلات در دسته‌های سینه‌زنی محرم بود که جلسیان و ده نو در آن زمان دسته‌های عزاداری مستقل از چهار محله‌ی دیگر شرقی نداشتند.
از مکاتبات اداری سال ۱۳۴۶ جهرم مشخص می‌شود که از این سال محلات مزارعی، ده‌نو و جلسیون تجزیه و از بین رفته و هر بخش در محلات جبذر، علی پهلوان و کوشکک ادغام شده بودند.
روزی_روزگاری_جهرم
