اسم‌ها و رسم‌های خیابان‌های جهرم
من در جهرم در خیابان «منوچهری» به دنیا آمدم. پدرم می‌گفت منوچهری، نام شاعر ایرانی است که قالب شعری جدیدی به نام مسمط در ادبیات فارسی ساخته است.
۱۰ساله بودم که به خانه‌ای در خیابان «سعدی»، اثاث‌کشی کردیم. در همان محله، مدرسه‌ای بود به همین نام. همان موقع از معلم ادبیاتمان در مدرسۀ راهنمایی شنیدم که سعدی شاعری دیندار و نصیحت‌گو بوده است.
نام اولین مدرسۀ ابتدایی من «عضدی» و نام مدرسه برادرانم «ابوریحان» بود و آنها می‌گفتند ابوریحان بیرونی یکی از بزرگترین دانشمندان قدیم ایران بوده است.
اغلب روزهای بعد مدرسه‌ام از «میدان مصلی» و «سعدی» می‌گذشتم. همان سال‌ها خیابان «حافظ» را کشیدند که از خیابان «خیام» و «داریوش» به «فردوسی» می‌رسید. بهترین کتاب‌خانۀ جهرم «شاه‌اولیا» نام داشت که سر خیابان منوچهری بود. کتاب‌خانۀ عمومی شهر که من مشتری کتاب‌های ادبی و دینی آن بودم نزدیک سه‌راه یا خیابان خیام بود.
نام «منوچهری» هنوز من را یاد کتاب و کتاب‌خوانی می‌اندازد؛ چون کتاب‌فروشی‌های خوب شهر مثل کتابخانه‌ی «رجایی» و نمایندگی کیهان و اطلاعات و همشهری در همان‌جا بود. اسم‌های «خواجه نصیر»، «خوارزمی»، «زکریای رازی»، «ابوریحان بیرونی»، «داریوش» و صفات خوبی مثل «ادب» و «شرف» را هم اولین‌بار روی کاشی کوچه‌ها و پلاک و تابلوی مدارس این خیابان‌ها دیدم.
بنابراین من در نوجوانی هر روز نام‌های مولوی و سعدی و رازی را می‌شنیدم و همین باعث شده بود که هر جا مطلبی دربارۀ آنها می‌دیدم با علاقه می‌خواندم.
یادم است که نخستین مقاله‌ای را که در مدرسه نوشتم دربارۀ امیرعضدی یا امیر عضدالدولۀ دیلمی بود که نخستین سد آبی معروف به بند عضدی را در فارس احداث کرده بود. این مقاله قرار بود در روزنامۀ دیواری مدرسه نوشته و نصب شود. پس از نوشتن آن مقاله، هرگاه اسم عضدی را روی سردر مدرسه می‌دیدم، بر خود می‌بالیدم و با دیدن اسامی چون «گلستان» و «بهارستان» روحم به سمت بوستان‌های شهر پرواز می‌کرد.
از دهۀ شصت اسم‌های کوچه و خیابان‌ها در جهرم رنگ‌وبویی دیگر یافت؛ ولی ای کاش اسم‌های جدید، جا را بر نام بزرگان این سرزمین تنگ نمی‌کرد؛ چون نخستین چراغ‌ها را در ذهن فرزندان ما همین اسم‌ها روشن می‌کنند.
در هر شهری آنقدر کوچه و خیابان و میدان و مدرسه و بیمارستان و مرکز عمومی هست که نام‌های ملی نیز سهمی از آنها داشته باشند.
چندی پیش جوانی بیست‌وچند ساله را دیدم که ستارخان را از باقرخان تشخیص نمی‌داد و اسم خوارزمی به گوشش نخورده بود و نمی‌دانست فارابی شاعر است یا طبیب یا فیلسوف. اما در جهرم در مقطع راهنمایی مدرسه‌ای داشتیم به نام فارابی که یادم است آنجا شنیدم که فارابی، ارسطوی ایران است.
ای کاش نام بزرگان فرهنگ و ادب ایران زمین دوباره به کوچه و خیابان‌های جهرم برگردد.
#روزی_روزگاری_جهرم
