درب مفقودهٔ قدمگاه
به گزارش اخبار جهرم، قدمگاه یکی از بناهای باستانی شاخص جهرم است که قدمتی در حدود ۱۸۰۰-۱۴۰۰ سال دارد. این بنا به شماره ۱۳۱۹ در آثار ملی ایران ثبت شده است. از آنجا که قدمگاه پرستشگاه خدا بوده و همچنین قدمگاهِ حضرت علی (ع) است دارای قداست و احترام زیادی در میان مردم جهرم است.
ماجرا از این قرار است که درب پشتی قدمگاه سال‌هاست مفقوده شده است. ادارهٔ میراث فرهنگی جهرم می‌گوید که درب به دلیل نبود تدابیر لازم به سرقت رفته است. اما در این سال‌ها هیچ اقدامی برای نصب دوبارهٔ درب انجام نشده است.
در سال‌های گذشته با وجود این که میلیاردها تومان بودجه برای موزهٔ جهرم و بازسازی بازار تاریخی جهرم و خانه‌های قاجاری از قبیل خانهٔ طوفان و خانهٔ اشراق هزینه شده، مسئولین از گذاشتن یک درب برای قدمگاه که هزینهٔ چندانی ندارد خوددداری می‌کنند.
فقدان درب باعث ورود موتورسیکلت‌های بسیاری به محوطهٔ قدمگاه شده که منجر به تخریب بی‌سابقه‌ای در این بنای ارزشمند شده است. لرزش و صدای موتورسیکلت‌ها به بناهای قدیمی از جمله بنای قدمگاه آسیب وارد می‌کند. از طرفی موتورسیکلت‌ها اخیرا وارد ساختمان قدمگاه شده‌اند و رد چرخ‌ها در ساختمانِ بنا باقی مانده است. به علاوه موتورسیکلت‌ها به دیوارهٔ ورودی‌های بنا برخورد کرده‌اند و باعث ریزش دیوار و آسیب قابل توجهی شده‌اند. عکس‌های ریزش دیوار در اثر برخورد موتورسیکلت ضمیمه شده‌اند.
ما قریب به یک سال است که گروهی برای بهبود وضعیت قدمگاه تشکیل داده‌ایم و در حال گفتگو با ادارهٔ میراث فرهنگی جهرم بوده‌ایم، اما وضعیت قدمگاه تا کنون بهبودی نیافته است. از سوی دیگر صحبت‌های زیادی با شورای شهر و شهرداری جهرم برای تمیز کردن و جمع‌آوری زباله از سطح قدمگاه انجام داده‌ایم. اما این نهادها که نیروی کافی برای جمع‌آوری مستمر زباله دارند در این مدت حتی یک بار هم اقدام به جمع‌آوری زباله و نظافت قدمگاه نکرده‌اند.
تنها کاری که شورای شهر و شهرداری در این مدت انجام داده این بوده که چراغ‌هایی را که پیش‌تر برای زیبایی در قدمگاه نصب کرده بودند جمع‌آوری و خارج کرده‌اند. از سویی ما برای نصب دوربین‌های مداربسته با نهادها صحبت کرده‌ایم، اما متأسفانه تا کنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است: فقدان دوربین‌های نظارتی منجر به دیوارنویسی شده، باعث شده افراد بی‌اعتقاد در قدمگاه مدفوع کنند و از سویی قدمگاه را به مکانی برای کودکان و نوجوانانی که می‌خواهند به دور از چشم دیگران سیگار بکشند تبدیل کرده؛ این امر محوطه و ساختمان قدمگاه را انباشته از ته سیگار و پاکت سیگار کرده است.
هم‌اکنون با کمترین اقدامات می‌توان وضعیت قدمگاه را تا حد بسیاری بهبود داد. اما ادارهٔ میراث فرهنگی و شورای شهر جهرم با خودداری از انجامِ حداقل‌ها وانمود می‌کنند که تنها راه بهبود شرایطِ قدمگاه واگذاریِ آن به سرمایه‌گذار یا پیمانکار است. اگر قدمگاه به سرمایه‌گذاری یا پیمانکار واگذار شود، مکانی برای کسب و کار می‌شود و اجاره‌ای که از آن به دست می‌آید باعث کسب سود می‌شود. به این ترتیب به نظر می‌رسد انگیزهٔ این نهادها از واگذاری قدمگاه سوداگری و کسب درآمد است. اگر قدمگاه مکانِ کسب و کار شود به تفرجگاه تبدیل می‌شود؛ این به معنای تخریب خصیصهٔ مذهبی و تاریخی این بناست. از آنجایی که این مکان قدمگاهِ حضرت علی (ع) است دارای قداستی منحصر به فرد است، استفادهٔ تجاری از این مکان به معنای هتک حرمتِ این بنای مقدس است.
قدمگاه‌هایی که در ایران‌اند به دو دستهٔ قدمگاه‌های حضرت علی (ع) و قدمگاه‌های امام رضا (ع) تقسیم می‌شوند. قدمگاه‌های امام رضا (ع) مکان‌هایی هستند که امام رضا (ع) در مسیر حرکتشان به مشهد در آنها قدم نهاده‌اند و قدمگاه‌های حضرت علی (ع) مکان‌هایی هستند که حضرت علی (ع) در آنجا دیده شده‌اند. قدمگاه‌هایی که در سایر شهرهای کشورند کم و بیش در شرایط بهینه و پاکیزه‌ای به سر می‌برند؛ لذا شایسته نیست تنها بنایی که مزیّن به قدوم حضرت علی (ع) در جهرم است این گونه مورد بی‌مهری و بی‌توجهی و یا مورد استفاده تجاری قرار گیرد.
🖋محمود اکسیری‌فرد / فعال میراث فرهنگی
