بمپو یا شیرهای آب فشاری قدیم در جهرم
به گزارش اخبار جهرم، از دهه ۳۰ کار تأمین زیرساخت‌ها برای لوله‌کشی آب در شهرهای ایران به‌تدریج شروع شد چند دهه طول کشید تا به اغلب خانه‌ها برسد.
به‌جایش «فشاری‌ها» آمدند که شیرهای بزرگی به صورت ستون فلزی برای استفاده عمومی از آب بهداشتی و رایگان نصب شده در معابر عمومی بودند. فشاری‌ها که در واقع اجداد شیرهای آب امروزی بودند یک دستگیره یا یک دکمه فلزی بزرگ داشتند که باید فشار داده می‌شد تا آب بیرون بیاید و به همین‌دلیل به «فشاری» مشهور شدند و در لهجه‌ی جهرمی به آن «بمپو» می‌گفتند و با الگوگیری از شیرهای آب در غرب به ایران وارد شد. شیرهای فشاری، ستون‌های کوتاهی بودند که در گذرگاه‌های پررفت وآمد و خیابان‌ها کار گذاشته می‌شدند. این ستون‌ها جنس‌شان از آهن یا فولاد بود به منظور تهیه آب نصب می‌شد و بسیار محکم بودند و پس از فشردن دکمه‌های فلزی که معمولاً از جنس برنج بود، از سوراخ و شیارهای پایین آن، آب جاری می‌شد.
این سازه‌های جدید شهری در جهرم از دهه‌ی چهل نصب شد و مردم را از زحمت تأمین آب از آب‌انبارها و نهرها خلاص کردند و زندگی روزمره را راحت‌تر کردند و باعث شدند که مردم آب بهداشتی داشته باشند و محبوب بودند و شدند نوستالژی چند نسل که از این شیرهای آب می‌بردند به خانه‌ها و رخت می‌شستند کنار فشاری‌ها و کودکانی که تابستان‌ها آب‌تنی هم می‌کردند پای فشاری‌ها. شیرهای آب فشاری از نظر ساختار ستونی فلزی به شیر آب آتش‌نشانی‌های(اطفائیه) قدیم که در معابر نصب می‌شد، نیز شبیه است.
برای برداشت آب از بمپو، دَلی(حلب) یا بشکه‌ی آب زیر آن می‌گذاشتند تا پر شود و این بشکه را به خانه می‌بردند. اگر دکمه‌های شیر خراب یا مفقود می‌شد از تکه‌ای چوب، تخته و…. برای ریزش آب استفاده می‌کردند که به طور خودکار و سریع و بدون نیاز به فشاردادن آب می‌ریخت و معمولاً برای جلوگیری از خراب شدن دکمه، تکه‌ای لاستیک یاتیوپ به دور دکمه‌ی آب می‌پیچیدند.
در بسیاری از محلات و خیابان‌های قدیم جهرم این‌گونه شیرهای فشاری نصب بود و مردم استفاده می‌کردند؛ مثلاً سابق براین در محله‌ی کلوان دوتا شیر بمپو؛ یکی جلوی مسجد کلوان یکی هم تقاطع رودخانه کلوان و محله‌ی صحرا نصب بود که متأسفانه تخریب شدند، اما هنوز در چهار مکان جهرم این شیرهای فشاری آب برقرارند: یکی روبه‌روی مسجد نو، محله‌ی کوشکک روبه‌روی پارک دلگشا، خیابان بوستان نبش کوچه مدرسه شهید مطهری، یکی هم به صورت نیمه کاره مصلی ابتدای خیابان فرد اسدی جلو‌نانوایی است. حفظ و نگهداری این آثار باقی‌مانده به عنوان بخشی از تاریخ ملموس صنعت آب و اهمیت دسترسی به آب سالم و بهداشتی در گذر تاریخ، ضرورت دارد.
#روزی_روزگاری_جهرم
